මොනාලිසා තේරෙනවද?

මොනාලිසා (1503)
Oil on wood

පුනරුද කලාවේ ශ්‍රේෂ්ඨතම කලා කෘතියක් වන මොනාලිසා ලූවර් කෞතුකාගාරයේ ප්‍රදර්ශනයට තබා ඇත. සිතුවම් කලාවේ හොඳම උදාහරණය වන්නට මෙම සිතුවමට හැකි වන්නේ ඇයි? ලෝකයේ වඩාත්ම ජනප්‍රිය සිතුවමක් ලෙස මොනාලිසා සඳහා, ලෙනාඩෝගේ කෘති වලට වඩා වටිනාකමක් හිමි වන්නේ කුමක් නිසාද?
වාඩි වී සිටින මොනාලිසා ගේ පසුබිම් භූ දර්ශනය නිර්මාණය කර ඇත්තේ ගුවන් දෘෂ්ටි කෝණයෙනි. එයින් සංරචනය සඳහා සැලකිය යුතු ගැඹුරක් ලබා දෙයි. එහි විස්තර ඉතා සියුම් ලෙස සිතුවමට ග්‍රහණය කර ඇත.

මෙම සිතුවමේ විශේෂ ලක්ෂණයක් වන්නේ ඇහි බැම නොමැතිකමයි. එය පසුකාලීනව සිදු වූවක් බව ද පෙර එහි ඇහි බැම තිබී ඇත'යි ස්කෑන් මගින් සනාථ වී ඇත. ඩාවින්චිගේ පින්තාරු කිරීමේ ආශාව, මෙම කෘතිය තුළින් නිරූපණය කෙරේ. ඉතා සියුම් ලෙස තාන ශ්‍රේණිගත කිරීමක් මෙහි වර්ණයකින් වර්ණයකට මාරු වීම නොපෙන්වන තරමට වර්ණාලේප කර ඇත. ඩාවින්චිගේ මෘදු පින්තාරු තාක්ෂණයට ආසන්න වශයෙන් සැහැල්ලු ස්ථර 20ක් තරම් ඇතැයි සැලකෙන අතර ඇතැම් ඒවා අතිශය සිහින් ය. එය කෙතරම් සූක්ෂම දැයි කිවහොත් එහි බුරුසු පහරවල් වල කිසිම හෝඩුවාවක් සිතුවම මත නොපෙන්වයි. මෙය තෙල් පින්තාරුකරණයේ දී තාක්ෂණිකව ජයගත් ඉතා අසීරු කාර්‍යයකි.

ලෝ ප්‍රකට මෙම සිතුවමට හසුව ඇති මෙම ස්ත්‍රියගේ අර්ධ සිනහව, නරඹන්නා දෙසට යොමුව ඇති බැල්ම (Gaze) විවිධ ලෙස අර්ථකථනය කර ඇත. මොනාලිසා නම් සිතුවම තුළ ඇති නිරූපිකාව ශත වර්ෂ ගණනාවක් පුරා ඇගේ සිනහව ග්‍රහණය කර ගැනීමට ඉඩ සලසයි. එම සිනහව මෙම ආලේඛ්‍යයේ කේන්ද්‍රය බවට දෘශ්‍ය වේ. මොනාලිසා සිතුවම බටහිර සංස්කෘතික නිරූපණයක් වීමට සමත් වී ඇත. අදටත් මෙම 'මොනාලිසා'සම්බන්ධ සජීවී කතිකාවක් ඇති වීම සහ එය එයටම හිමි ගුණයෙන් පූර්ණය වීම විශේෂයි. මොනාලිසා සම්බන්ධ කතිකාව මොනාලිසා යන මැයෙන්මයි කීම නිවැරදියි.ලූවර් කෞතුකාගාරය අභිබවා ගොස් මොනාලිසා සිතුවම ප්‍රබල වී ඇති බව කවුරුත් දන්නා දෙයකි. එම දැවැන්ත ගෘහ නිර්මාණාංගය ප්‍රමාණාත්මකව ඉතා කුඩා ප්‍රමාණයක් යුක්ත සිතුවම විසින් අතික්‍රමණය කර ඇත. එසේම මොනාලිසා සිතුවම් පිටපත් පිළිබඳව කතිකාවේ දී මොනාලිසා සිතුවමේ මුද්‍රිත පිටපත් කිරීම් හා සිතුවම පිටපත් කිරීම් ආදිය ගණනයට ගතහොත් එය ද අති විශාලයි. ගෘහ නිර්මාණ අවකාශයක මොනාලිසා සිතුවමේ ඡායාරූපයක් දැකගන්නට ලැබීම සුලබ කාරණයක් වීම පිටුපස මොනාලිසා අත්පත් කර ගැනීමේ ෆැන්ටසියකි.

15 වැනි සියවසේ මැද භාගයේ ස්ත්‍රිය සම්බන්ධ කතිකාවට සහ ලස්සන පිලිබඳ අදහසක් මොනාලිසා ගේනවා .ඇත්තටම ඒ ලස්සන දිවයමය ලස්සනක් .ඒ කියන්නේ ඒක ගොඩනංවන ලස්සනක් .ආගමික සන්දර්භයක් ඇතුළෙ එයින් පිටස්තරව ඇඳෙන මේ ගැහැණිය සාමාන්‍ය ගැහැනියක් .ඒ සාමාන්‍ය ගැහැණිය ලෝකයේ ගැහැණු පිරිමි හැමෝගෙම ෆැන්ටසියක් වෙන්නේ කොහොමද ?ඒ තමයි මොනාලිසා අත්පත් කරගන්නා අපුර්වත්වය ,මොනාලිසා යනු හුදෙක් ආලේඛ්‍යක් පමණක් නෙවි .ඒක කලාව සම්බන්ද පුනරුදයේ දෘෂ්ටිවාදයක්  .සමාජයක්;  වියමනක්; ව්‍යුහයක්.එකවරක් ලුවර් කෞතුකාගාරයේ තිබූ මොනාලිසා අතුරුදහන් වෙනවා ඒ අතුරුදහන් වූ තැන තියෙන්නේ හිස්කමක් .වෙනදා ලුවර් වෙත ඇදී ආ සෙනග එදා මොනාලිසා බලන්න ආකාරයෙන්ම ඒ "හිස්තැන" බලන්න ඇදී ආවා , මොනාලිසා විසින් හදන හිස්තැන අපි කියවගන්නෙ කොහොමද ? මොනාලිසා තේරෙනවා යනු මෙන්න මේ හිස්කම කියවා ගැනීමයි .හිස්කම කියවලා ඉවරකරන්න බැරි නිසාම මොනාලිසා හැමදාම කියවනවා . ඒ නිසාම දැවැන්ත ලුවර් කෞතුකාගාරයට අර්ථයක් ගේන්න මේ කුඩා මොනාලිසා සියල්ලලට ඉහලින් ඉන්නවා .